Ulke Hoekstra, eerste voorzitter van stichting Ruigoord, overleden. 

Ulke Hoekstra was de eerste voorzitter van de in 1999 opgerichte stichting Ruigoord. Zijn vertrek van dit ondermaanse raakt ons die hem in die rol hebben meegemaakt bijzonder. Als leider van het eerste bestuur van de prille stichting wist hij na de ‘legalisatie’ van Ruigoord in 1999, en de grootschalige verhuisoperatie die daar rond de eeuwwisseling op volgde, het voorheen anarchistische dorp tot de eenheid van kunstenaarsgemeenschap om te vormen. Tegelijkertijd loodste hij Ruigoord behendig en vastberaden door de complexe onderhandelingen met gemeente en haven die van het dorp een geregelde culturele instelling hebben gemaakt. Wij leerden hem op Ruigoord kennen als een capabele bestuurder, streng en voortvarend, maar in alle gevallen, ook bij de moeilijkste momenten, buitengewoon vriendelijk en toegankelijk. Wij blijven hem als zodanig in dankbaarheid herinneren.

De ondertekening van het eerste huurcontract van Ruigoord.  Links Wim Flemminx van het Havenbedrijf Amsterdam, rechts Ulke Hoekstra, voorzitter van stichting Ruigoord

In 1998 verloor Ruigoord uiteindelijk de jarenlange juridische strijd om het omringende, internationaal erkende natuurgebied. Amsterdam kon tenslotte beginnen met de al zo lang geplande uitbreiding van de haven en startte met het graven van de Afrikahaven. Het oude dorp Ruigoord zou daar aanvankelijk geheel voor moeten wijken. Echter werd bij de vaststelling van het desbetreffende bestemmingsplan in de gemeenteraad een motie aangenomen om dat wat van het dorp en voormalige eiland nog restte een culturele bestemming te geven. Aangezien woonrecht in het haven-industriegebied Westpoort niet mogelijk zou zijn, kregen de voormalige woningen de bestemming van kunstenaarsateliers. Dat betekende dat alle voormalige bewoners hulp kregen bij het vinden van een vervangende woning in de omgeving of in de stad Amsterdam. Alleen de kunstenaars onder de voormalige bewoners konden hun huis op Ruigoord opnieuw in gebruik nemen, maar nu als atelier en niet langer als woning.

De kunstenaars produceerden een uitgebreid plan voor de transitie van een autonome kraakgemeenschap tot culturele instelling onder de titel Kulturele Inrichting Eiland Ruigoord (KIER). Dit plan werd door haven en gemeente als uitgangspunt aanvaard. Om het lastige proces van de transitie te begeleiden, was natuurlijk een rechtsvorm nodig die tevens als gesprekspartner voor de autoriteiten kon fungeren. Daartoe werd de stichting Ruigoord opgericht met een bestuur dat in aanvang uit vijf personen heeft bestaan. Ulke Hoekstra, directeur van het vlakbij Ruigoord gevestigde bedrijf Sigma-Coatings (nu PPC), werd bereid gevonden de functie van voorzitter op zich te nemen. Eén van de plaatsen in het bestuur werd bij statutaire bepaling ingevuld op voordracht van de gemeente Amsterdam. Voor de eerste maal droeg de gemeente de voormalige directeur van het Havenbedrijf, Godfried van den Heuvel voor. De andere leden werden benoemd op voordracht van enkele notabele Ruigoordse kunstenaars.

Aan Ulke Hoekstra dus de moeilijke taak leiding te geven aan een bestuur dat regels moest stellen voor de woelige gemeenschap van eigengereide kunstenaars, het soms erg pijnlijke proces van verhuizing voor voormalige bewoners moest begeleiden, bovendien een oplossing moest vinden voor achterstallig onderhoud van gebouwen en terreinen en ook voor de bouw van nieuwe ateliers. Hoe verschillend ook de wereld was waarin Ulke als industrieel verkeerde, op Ruigoord wist hij zich op bewonderenswaardige wijze aan te passen aan de mores van een kunstenaarsgemeenschap. Hij bracht een nieuwe structuur aan in de wijze van vergaderen en beslissingen nemen. Deze zakelijke maar doeltreffende wijze van opereren heeft onder de voortreffelijke leiding van Ulke Hoekstra geleid tot een nieuw Ruigoord. Een culturele gemeenschap die het in de eerste jaren van haar officiële bestaan moeilijk heeft gehad om zich aan te passen aan regels en voorschriften en daarbij toch de artistieke eigenheid te handhaven. Ulke heeft met het gehele bestuur van de nieuwe stichting Ruigoord in die moeilijke, eerste periode daarvoor steeds oplossingen gevonden. Oplossingen die er toe geleid hebben dat Ruigoord nu, in 2024, een springlevende culturele gemeenschap is waarin de betrokken kunstenaars hun eigen en gemeenschappelijke werk kunnen doen. Terecht is hij ook geportretteerd door Hennie van der Vegt in de serie portetten van prominente Ruigoorders en hun ondersteuners.

De Ruigoorders en Stichting Ruigoord zijn hem dankbaar voor zijn jarenlange inzet.

Marco de Goede

Voorzitter stichting Ruigoord