AZART – COME MAKE ART
Door Masha Novikova, Annike Kaljouw 75’ – augustus 2022
Deze film vertelt de kleurrijke en vrolijke geschiedenis van het Amsterdamse narrenschip Azart. Met aan het roer de bedenker van dit varend kunstwerk: kapitein en acteur August Dirks, die ruim 30 jaar op de Azart woonde en werkte.
Vrolijkheid brengen aan de mensen is voor de kapitein het belangrijkste doel geweest. Zoals August zelf zegt: “Ik wilde een narrenschip optuigen om de wereld mee rond te varen en “de lof van de zotheid te bezingen” (Erasmus). Tot 2020 heeft het schip honderden steden bezocht en opgevrolijkt met haar theatervoorstellingen.
Theaterschip Azart maakt na 33 jaar vrije vaart een allerlaatste reis. Op wielen, 150 meter over het strand van een Ecuadoriaanse vissersdorp.
‘Het schip van de zotten’ was eigenlijk onderweg naar Australië, maar toen de pandemie uitbrak en ernstige ziekte werd vastgesteld bij schipper August Dirks, zette het schip koers richting een laatste ligplaats.
In de film volgen wij August in zijn missie om het schip een laatste bestemming te geven. Hij bezoekt oude vrienden en familie in Nederland en blikt terug op zijn reizen.
Omdat August altijd filmmakers aan boord had, hebben we een zeer rijk archief aan filmbeelden tot onze beschikking! Zo ontstaat een kleurrijk overzicht van de wonderlijke geschiedenis van het theaterschip. Een schip dat voor zovelen een bron van inspiratie is en symbool staat voor het verwezenlijken van dromen.
Het credo was: “Doe het gewoon. Kom en maak kunst.” Voor velen bleek het een springplank naar een professionele loopbaan in de kunstwereld.
De naam Azart heeft meerdere betekenissen: hartstocht; zonder bedenkingen je ergens instorten; risico’s nemen; de gok wagen, onbevreesd je doel najagen, kansen etc. August: “De naam is het voorteken.. van de vele bijna-botsingen en andere perikelen rondom vergunningen, geldgebrek etc. Maar ook het voorteken van een levensreis in permanente verwondering dat het alsmaar door bleef gaan! Niets is onmogelijk.”
Die verwondering deelt iedereen die Azart kent: het is tot het einde toe een bron van inspiratie.
HET IDEE VAN DE FILM
De film vertelt hoe een man zijn droom waarmaakt zonder geld, maar geobsedeerd door zijn idee. Zijn wens om het schip in Australië het strand op te trekken, moet hij laten varen. Hij kiest ervoor om het schip in Ecuador te laten stranden.
We volgen we de ontwikkeling van zijn nieuwe plan: Hoe krijgt hij zijn schip op het strand? Dit lijkt een onmogelijke droom. Maar in de geest van Azart, krijgt hij ook dit voor elkaar. Het schip staat inmiddels parmantig op een strand in Ecuador en is omarmd door een lokale theatergroep.
“Happy end,” schrijft de schipper 11 november in zijn logboek. Na maandenlang zoeken naar een mogelijkheid om het schip een nieuwe bestemming te geven, is het mirakel voltrokken. Het narrenschip, The Ship of Fools, staat bovenop het strand!
Schipper Dirks omschrijft de laatste rit van Azart als een komedie in drie akten, met heel wat manschappen en bulldozers in de hoofdrol. “Een hele dure voorstelling maar zeer memorabel, temeer omdat het schip weer op wielen rijdt en daarmee terugkeert naar haar historische oorsprong als wielschuit of scheepswagen, oftewel de meest uitgelaten kar van de carnavalsparade.”
MOTIVATIE
Het idee om een documentaire te maken over het schip Azart leeft al lang, en is deels door verschillende filmmakers vervuld. (over een bepaald deel van een reis bijvoorbeeld) Maar er werd nooit een film gemaakt die een totaaloverzicht geeft van 30 jaar Azart!
Nu we weten dat August niet lang meer te leven heeft, willen veel filmmakers hun fragmenten aan ons geven tbv onze documentaire.
De film wordt verteld door de ogen van de kapitein. Via zijn point of view ziet de kijker zijn herinneringen aan 30 jaar Azart.
In de film vermengen we recente gesprekken met August, met archiefbeelden (die op zichzelf al korte kunstfilmpjes zijn, impressies die over de jaren gemaakt zijn).
Het is een tragikomedie, want zelfs tragische gebeurtenissen zoals dodelijke ziekte, kan August snel verwerken en met komische elementen naar buiten brengen.
OVER DE MAKERS
Masha Novikova
Ik heb in de jaren ’80 op het schip gewoond en meegevaren. Ik nam alles serieus, alle problemen en obstakels leken me dramatisch. Van August heb ik geleerd om dingen anders te zien. Lichter. Alles komt vanzelf, zei hij vaak. Toch heb ik later veel documentaires gemaakt, die over oorlog, dictaturen, ellende en strijd vertellen. Dat was succesvol voor mijn carrière, maar zinloos voor de maatschappij: de oorlogen en ellende zijn niet verdwenen. Deze film zou mijn eerste komische documentaire zijn, waarin ik de lichtheid van het bestaan graag wil bezingen. Ik kijk er met positieve verwachting naar uit dat dit ook gaat lukken.
Annike Kaljouw
Vanaf 2017 volg ik de Azart met mijn filmcamera. In Kaap-Verdië zag ik hoe snel August contact legde met de lokale bevolking en hoe het schip een magnetische kracht uitoefende op zoveel verschillende mensen. In een wereld waar veel bepaald wordt door geld en economisch succes, heeft August niet gekozen voor een leven in luxe. Hij wilde de VOC-route varen, zei hij. Maar dan wel op een andere manier: “Ditmaal komen we niet om te stelen en te kelen, maar om te spelen en te delen.” Het raakte mij om te zien hoeveel vrolijkheid en verwondering het schip teweegbracht bij iedereen die het kwam bezoeken. En nog steeds: want het schip ligt nu parmantig op een Ecuadoriaans strandje en doet dienst als theater. Toen Masha vertelde een film te willen maken over 30 jaar Azart, heb ik mijn beeldmateriaal ter beschikking gesteld en aangeboden haar te assisteren.
“Het schip had jarenlang als vaste basis het KNSM-eiland te Amsterdam. Het vervulde een dusdanig belangrijke sociale rol dat men in 1994 besloot om de plaats waar het schip meestal lag aangemeerd het Azartplein te noemen”.
WAAR: DE KERK
INLOOP: 19:30
START FILM: 20:00
KOSTEN: € 10,00
